SPON, Jacob. Voyagie door Italien, Dalmatien, Grieckenland, en de Levant. Gedaan in de Jaren 1675 en 1676, Door den Heer Jacob Spon, Doctor in de Medecijne tot Lion, en Georgius Wheler, Engelsch Edelman, Άμστερνταμ, Jan ten Hoorn, 1689.
O Γάλλος Jacob Spon (1647-1685), γιoς Λυονέζου γιατρού και ελληνιστή, γιατρός και ο ίδιος, φανατικός προτεστάντης και με αρχαιολογικά ενδιαφέροντα, εγκαινιάζει με τα δύο ταξίδια του στην Ανατολή (1674 και 1676) την επιστημονική περιήγηση, φαινόμενο που παρατηρείται μέχρι σήμερα. Στα 1662 πήγε στο Στρασβούργο, για να σπουδάσει αρχαία ελληνικά και λατινικά απαραίτητα για την ιατρική επστήμη. Εκεί συνάντησε τον Charles Patin, παθιασμένο με τη νομισματική, ο οποίος και ενέπνευσε στον νεότατο τότε Spon το ενδιαφέρον για την επιγραφική και τα νομίσματα. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι και το Μονπελιέ, όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της ιατρικής στα 1667. Από το 1671 εξασκεί την ιατρική στη Λυόν και στα είκοσι οκτώ του χρόνια εκδίδει ένα βιβλίο με θέμα τη χρήση του καφέ, του τσαγιού και της σοκολάτας, ενώ στα 1673 δημοσιεύει μελέτη για τα μνημεία της γενέτειράς του. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η αλληλογραφία του με λόγιους από τον χώρο της εκκλησίας.
Στα 1674 έχει ήδη εκδώσει σχόλια για το έργο του ιησουίτη Père Babin “Περιγραφή της Aθήνας”, θέμα για το οποίο ενεπλάκη αργότερα σε διαμάχη με τον A.G. Guillet. Την ίδια χρονιά (1674) προγραμμάτιζε να συνοδεύσει τον συλλέκτη αρχαιοτήτων….., για λογαριασμό του βασιλιάτης Γαλλίας, σε ταξίδι του στην Ελλάδα, αλλά τελικά καθυστερεί και από τη Μασσαλία φεύγει για τη Ρώμη, όπου παρέμεινε πέντε μήνες μελετώντας αρχαιότητες και επιγραφές. Εκεί συναντά τον Άγγλο φυσιοδίφη George Wheler, ταξιδεύει μαζί του στη Φλωρεντία, την Μπολόνια και τη Φερράρα και τον Ιούνιο του 1675 φτάνουν στη Βενετία, όπου επιβιβάζονται, μαζί και με δύο άλλους Άγγλους ευγενείς, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη.
Μετά τις Δαλματικές ακτές και τα Ιόνια νησιά αγκυροβόλησαν στη Ζάκυνθο και στα Κύθηρα, και μέσω της Δήλου κατέληξαν στην πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Περνώντας από την Προύσα και τα Θυάτειρα, ο Wheler με τον Spon έμειναν για ένα χρονικό διάστημα στη Σμύρνη. Στο δεύτερο ταξίδι τους, από τη Ζάκυνθο πέρασαν στην Πάτρα, από εκεί στους Δελφούς και έπειτα πορεύτηκαν προς την Αθήνα, από όπου περιηγήθηκαν και την Αττική. Ο Spon μαζί με τον Wheler συνέλεξαν γύρω στα πενήντα χειρόγραφα και περισσότερα από εξακόσια νομίσματα
Tο τρίτομο έργο του, πρώτη έκδοση το 1678 στη Λυών, θεωρήθηκε μέγα φιλολογικό γεγονός και αποτέλεσε τομή στην εξέλιξη των περιηγητικών πονημάτων. Έργο αυτοψίας, χωρίς λογοκλοπές, που άπτεται και της, τότε, σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Στον δεύτερο τόμο περιλαμβάνεται ένα αξιολογότατο λεξιλόγιο νεοελληνικών λέξεων προς χρήση των περιηγητών ενώ ο τρίτος τόμος περιέχει αποκλειστικά τις επιγραφές και τα νομίσματα που συνέλεξε στο ταξίδι του. Tο οδοιπορικό του επανεκδόθηκε στα γαλλικά και μεταφράστηκε αγγλικά, ενώ ο Wheler δημοσίευσε, τέσσερα χρόνια μετά, το χρονικό του ταξιδιού τους, που όμως αποτελεί μέτρια αντιγραφή του έργου του Spon. Στα 1680, ο Spon δημοσίευσε την «Ιστορία της Γενεύης» και στα 1685 ένα κατάλογο αρχαίων επιγραφών.
Ο Spon, με βαθιά πολυμάθεια, την ενδελεχή κριτική των αρχαίων κειμένων και την, για πρώτη, φορά επιτόπια παρατήρηση, θεωρείται ο πραγματικός εισηγητής της αρχαιολογίας της πόλης των Aθηνών. Πέθανε στη Γενεύη, το 1685, σε ηλικία τριάντα οκτώ χρονών και πάμφτωχος.
Η συγκεκριμένη έκδοση στα ολλανδικά δεν περιέχει κανένα από τα χαρακτικά που εικονογραφούν την πρώτη έκδοση στα γαλλικά. Όμως το κείμενο αυτό διανθίζεται με λίγες φανταστικές, αφηγηματικές αλλά αξιοπρόσεχτες εικόνες σχετικές με το ταξίδι του Spon και του συνοδοιπόρου του Wheler.
Σύνταξη: Ιόλη ΒΙγγοπούλου
Θέματα (7)
-
Προμετωπίδα. Σκηνή από το ταξίδι του Ζακόμπ Σπον και του Τζώρτζ Γουίλερ.
-
-
-
Ο Σουλτάνος πηγαίνει στο τζαμί για την προσευχή της Παρασκευής, πλαισιωμένος από την ακολουθία του.
-
Ο Ζακόμπ Σπον και ο Τζωρτζ Γουίλερ στη Σμύρνη. Πανοραμική άποψη της πόλης.
-
-
Ο Ζακόμπ Σπον και ο Τζωρτζ Γουίλερ στα ερείπια της αρχαίας Αθήνας.