COVEL, John. Some Account of the present Greek Church, with Reflections on their present Doctrine and Discipline..., Κέμπριτζ, Cornelius Crownfield, MDCCXXII [=1722].
O Άγγλος κληρικός και ελληνομαθής λόγιος John Covel (1638-1722) σπούδασε αρχικά βοτανική και ιατρική στο Καίμπριτζ αλλά μετέπειτα στράφηκε στη θεολογία και έλαβε, στα 1661, έδρα διδασκαλίας στο Κολλέγιο του. Το 1670 μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου έμεινε επτά χρόνια ως εφημέριος στην υπηρεσία της Levant Company και της αγγλικής πρεσβείας. Έφυγε από την Αγγλία τον Οκτώβριο του 1670 και περνώντας από το Γιβραλτάρ, τη Μάλαγα, την Τύνιδα έφτασε στη Σμύρνη όπου έμεινε έναν χρόνο. Εκεί γνώρισε τον Άγγλο πρόξενο P. Rycaut και περιηγήθηκε στην Έφεσο.
Την περίοδο που παρέμεινε στην πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά και κατά την διάρκεια των ταξιδιών του στη Μικρά Ασία, ο Covel συνέλεξε νομίσματα, αρχαιότητες, σημαντικά ελληνικά χειρόγραφα και πλήθος πληροφοριών για θέματα δημογραφικά, πολιτικά, οικονομικά, φιλολογικά όπως και τοπογραφίας, ορυκτολογίας, βοτανικής, ζωολογίας, μουσικής, θεολογίας, αρχιτεκτονικής, επιγραφικής. Τα ημερολόγιά του περιέχουν παλαιοχριστιανικές, βυζαντινές και λατινικές επιγραφές καθώς και σημειώσεις για τα ήθη και έθιμα των διαφόρων εθνοτικών ομάδων που ζούσαν στην αυτοκρατορία. Ο Covel αλληλογραφούσε με πολλούς εκκλησιαστικούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας, είναι ο πρώτος Άγγλος που επισκέφτηκε τον Άγιον Όρος, και περιηγήθηκε τη Νίκαια και τη Νικομήδεια στο πλαίσιο του ιδιαίτερου ενδιαφέροντός του για τη θεολογία και την ιστορία. Επέστρεψε στην πατρίδα του περνώντας από τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, την Ιταλία και τη Γαλλία, όπου και συνάντησε τον σπουδαίο Γάλλο λόγιο Charles du Cange, ιδρυτή των σπουδών της βυζαντινής ιστορίας.
Μέχρι τον θάνατό του ο Covel είχε ενεργό πνευματική και εκκλησιαστική δράση, και αλληλογραφούσε σε πολλές γλώσσες με Έλληνες και με Ευρωπαίους λόγιους, όπως τον Ισαάκ Νεύτωνα, τον Τζον Λοκ κ.ά. Ήδη από το 1716, ο Covel είχε πουλήσει μέρος της βιβλιοθήκης του και τις προσωπικές του σημειώσεις, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Τμήματα από τα χειρόγραφα ταξιδιωτικά ημερολόγια του Covel δημοσιεύτηκαν το 1893 και το 1998.
Τον 17ο αιώνα η Αγγλική Eκκλησία αντιπαρατίθεται με τον καθολικισμό και δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προσέγγιση των χριστιανικών δογμάτων της Ανατολής. Η πραγματεία αυτή του Covel για την ορθόδοξη πρακτική εντάσσεται στο γενικότερο προβληματισμό της εποχής. Καθώς άργησε πολύ να δημοσιευτεί όμως (1722), δεν έτυχε ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος γιατί το θέμα δεν ήταν πλέον τόσο επίκαιρο. Περιέχει μεταξύ άλλων κεφάλαια για την Λειτουργία του Ιωάννου Χρυσοστόμου, τη λατρεία των εικόνων και των αγίων και τα μυστήρια του ορθόδοξου δόγματος. Tο έργο κλείνει με αναλυτικό ευρετήριο.
Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου
