MARSILI, Luigi Ferdinando. Osservazioni intorno al Bosforo Tracio overo Canale di Constantinopoli, rappresentate in lettera alla sacra real maesta di Cristina, Regina di Svezia, da Lvigi Ferdinando Marsilii, Ρώμη, Nicolò Angelo Tinassi, 1681.
O Ιταλός κόμης, στρατιωτικός και φυσιοδίφης Luigi Ferdinando Marsili (1658-1730) θεωρείται ο ιδρυτής της σύγχρονης ωκεανογραφίας. Σπούδασε μαθηματικά, αστρονομία, και φυσική ιστορία. Αργότερα ταξίδεψε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία συγκεντρώνοντας υλικό σχετικό τόσο με στρατιωτικές υποθέσεις όσο και με φυσιογνωστικά θέματα. Τον Δεκέμβριο του 1677 τού ανατέθηκε αποστολή από την Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου παρέμεινε έως τις αρχές του 1680. Την περίοδο αυτή έκανε μετρήσεις στον Βόσπορο και συγκέντρωσε υλικό πάνω στην οργάνωση του οθωμανικού στρατού.
Κατά την περίοδο του πολέμου μεταξύ Οθωμανών και Αψβούργων στα τέλη του 17ου αιώνα, ο Marsili βρισκόταν στην υπηρεσία του Αυτοκράτορα Λεοπόλδου. Πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Τατάρους, πουλήθηκε πιθανότατα σκλάβος σε Βόσνιους στρατιώτες κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βιέννης (1683), και στα 1684 απελευθερώθηκε. Επέστρεψε στον στρατό του Λεοπόλδου και υπηρέτησε ως στρατιωτικός μηχανικός. Μετά την συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699) συμμετείχε στη χάραξη και τη χαρτογράφηση των συνόρων ανάμεσα στη Βενετία, την Αυστρο-ουγγρική και την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ουγγαρία, που διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια, ο Marsili συνέλεξε επιστημονικό υλικό και αρχαιότητες,. Επίσης μελέτησε τον ποταμό Δούναβη, κάνοντας μετρήσεις και παρατηρήσεις. Δημοσίευσε το υλικό αυτό μεταξύ 1726 και 1744 σε εξάτομο έργο με ;Aτλαντα, το “Danubius Pannonico-Mysicus”, που αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη πάνω στον Δούναβη και τον ποτάμιο πλούτο του.
Η στρατιωτική σταδιοδρομία του Marsili συνεχίστηκε με τη συμμετοχή του σε διάφορες πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών. Όταν αποσύρθηκε, ταξίδεψε στην Ελβετία και τη Γαλλία, και κυρίως στην περιοχή της Μασσαλίας, όπου επιδόθηκε σε μετρήσεις της εκεί θάλασσας. Όπου και αν βρισκόταν ο Marsili έκανε σχέδια κι αστρονομικές παρατηρήσεις, μετρούσε την ταχύτητα των ποταμών, μελετούσε τα προϊόντα του τόπου, τα ορυκτά, τα πουλιά, τα ψάρια και συνέλεγε όργανα, εργαλεία και αρχαιότητες. Στα 1712 επέστρεψε στην Μπολώνια και στα 1715 ίδρυσε ένα Ινστιτούτο Επιστημών και Τεχνών και έναν εκδοτικό οίκο που εξέδιδε κείμενα της ελληνικής, λατινικής, εβραϊκής και αραβικής γραμματείας. Συγκέντρωσε επίσης υλικό για τις Ανατολικές Ινδίες και έγινε μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών του Παρισιού και της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου.
Από τα είκοσι τουλάχιστον επιστημονικά έργα που δημοσίευσε, ξεχωρίζουμε το “L'Etat militaire de l'empire ottoman” (1732), που αφορά τη δομή του Οθωμανικού Στρατού, έκδοση εμπλουτισμένη με εξαιρετικες απεικονίσεις όπλων, ενδυμασιών, μέσων μεταφοράς, σχέδια μαχών κλπ, και το παρόν έργο, που συγκεντρώνει τις μετρήσεις και τις έρευνες του Marsili πάνω στις κινήσεις και την ποιότητα των υδάτων, τους ανέμους, τη στάθμη, τα ρεύματα και τα ψάρια του Βοσπόρου και των γύρω θαλασσών.
Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου
