BURFORD, Robert. Description of a View of the Battle of Navarin, Now exhibiting at the Panorama, Strand.., Λονδίνο, Adlard, 1828.
O ιρλανδικής καταγωγής ζωγράφος Robert Barker (1739-1806) είναι ο εμπνευστής ενός θεάματος, για το οποίο δανείστηκε τις ελληνικές λέξεις «παν» και «όραμα», και έστησε, στα 1793, σε μια κυκλική επιφάνεια σε ορίζοντα 360’, συνεχόμενους πίνακες με απόψεις πόλεων. Την ιδέα αυτή είχε ο ίδιος μορφοποιήσει, ήδη από το 1787, με ευρυγώνιες απόψεις τις οποίες είχε ονομάσει με τον γαλλικό όρο «La Nature à Coup d’ Oeil». Η νέα αυτή ευαίσθητη και γραφική άποψη χώρων έγινε πολύ δημοφιλής στις εύπορες τάξεις. Για τα πανοράματα αυτά οικοδομήθηκε το πρώτο κτήριο ροτόντα, στο Λονδίνο, στην Leicester Square και αργότερα και στην περιοχή Strand. Οι επισκέπτες, πληρώνοντας εισιτήριο παρέμεναν σε μια εξέδρα και με το φυσικό φως που εισχωρούσε στην αίθουσα απολάμβαναν το «πανόραμα», δηλαδή την πανοραμική θέα πόλεων στον κυκλικό τοίχο.
Ο ιρλανδος Henri Aston Barker (1774-1856), γιος του Robert Barker, σπούδασε στην Βασιλική Ακαδημία και από νεαρή ηλικία συνεργάστηκε με τον πατέρα του στις πρωτοπόρες εκθέσεις “πανοραμάτων’. Σχεδίασε πολλά πανοράματα, ταξίδεψε πολλές φορές και στην Ανατολή για τις ανάγκες σχεδίασης απόψεων πόλεων και από τον θάνατο του πατέρα του, στα 1806, και για τα επόμενα είκοσι χρόνια συνέχισε την εμπνευσμένη και κερδοφόρα αυτή επιχείρηση σε συνεργασία με τον R. Burford.
Ο άγγλος ζωγράφος Robert Burford (1791-1861) συνεργάστηκε με τον Ηenri Aston Barker (1774-1856), γιο του R. Barker και εμπνευστή των πανοραμάτων. Δημιούργησαν στο Strand Theater παρόμοιο εκθεσιακό χώρο. O ίδιος επισκέφτηκε πολλές πόλεις της Ευρώπης για να συγκεντρώσει όσο τον δυνατόν πιο έγκυρες πληροφορίες για τη σχεδίαση των πόλεων ενώ είναι και ο δημιουργός πολλών πανοραμάτων με θέματα μάχες και άλλα ιστορικά συμβάντα.
Από το 1793 και έως το 1863 περίπου εκατόν είκοσι έξι πανοράματα είχαν δημιουργηθεί για διάφορες τοποθεσίες. Εκτός από πόλεις (Εδιμβούργο, Λονδίνο, Παρίσι, Ρώμη, Πομπήια, Νάπολη, Μάλτα, Βενετία, Μεσσήνη, Κέρκυρα, Αθήνα, Κωνσταντινούπολη, Κάιρο, Λισαβώνα, Μαδρίτη Ρίο Ντεζανέιρο, κ.ά) έγιναν και αναπαραστάσεις μαχών και άλλα ιστορικά γεγονότα. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης των παναρομάτων, κυκλοφορούσαν και μικρές έντυπες εκδόσεις, με σχέδιο του πανοράμοτος και λεπτομερή υπομνηματισμό. Γνωστοί Άγγλοι περιηγητές (Ed. Dodwell, S. Pomardi, R. Cockerell) πρόσφεραν τις γνώσεις τους για την καλύτερη παρουσίαση στα σχετικά με τα ταξίδια τους πανοράματα που εκτέθηκαν στο Λονδίνο.
Αυτά τα μεγάλου σχήματος κυκλικά χαρακτικά και σχέδια πόλεων, στην Ευρώπη, έπαψαν, προς τα τέλη του 19ου, να είναι του συρμού, αν και παρέμειναν δημοφιλή στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ήταν γνωστά ως “κυκλοράματα”. Παρόμοιες εγκαταστάσεις ονομάστηκαν και “Διόραμα” ή “Κοσμόραμα” και επέτρεπαν στους επισκέπτες ή μελλοντικούς ταξιδιώτες μια πιο ρεαλιστική θέα του χώρου.
Σύνταξη : Iόλη Βιγγοπούλου
